10 januari: Gabriel van den Brink

FILOSOFIE  -  WARMTE EN WEDERKERIGHEID


Ons moderne mensbeeld is aan de kille kant: de samenleving zou bestaan uit individuen die op rationele wijze hun particuliere belangen najagen en daarbij weinig met hun medemensen, de natuurlijke omgeving of oudere tradities van doen hebben. In zijn onlangs verschenen boek, De actualiteit van het archaïsche betoog, stelt van den Brink evenwel dat deze zelfopvatting een fundamentele vergissing is. We ontdekken de zin van het menselijke bestaan alleen door een wisselwerking met onze medeburgers, onze voorouders en andere levende wezens aan te gaan. Dat is trouwens ook de enige remedie tegen morele en spirituele kilte die ons in deze tijd zo vaak doet huiveren. Menselijke warmte vraagt om wederkerigheid en het is een vorm van liberale arrogantie om te denken dat je zonder kunt.

 

 

 

 

Gabriel van den Brink (1950) is cum laude afgestudeerd in de filosofie, aan de universiteit van Nijmegen. In 1995 promoveerde hij aan de universiteit van Amsterdam ( cum laude) op een historisch proefschrift over de modernisering van het bestaan. Vervolgens deed hij sociaalwetenschappelijk onderzoek naar uiteenlopende facetten van de hedendaagse samenleving. Naast nog verscheidene andere functies, o.a. gasthoogleraar wijsbegeerte bij het centrum Ethos aan de V.U. Amsterdam, is hij voorzitter van de Wetenschappelijke Raad bij het Thijm genootschap. Samen met Ad Verbruggen geeft hij leiding aan de Filosofische School Nederland.


7 februari: Aldwin Kroeze

CULTUUR  -  STRIJD MET SCHOONHEID


Over de schilderes Charley Toorop scheef men dat ze streed alsof ze nooit zou sterven. In het verlengde hiervan kan over de fotograaf Erwin Olaf worden gezegd dat hij streed, ook met de dood in de ogen. Na een fikse strijd om met zijn grensverleggende werk de top te bereiken, openbaarde zich bij hem een erfelijke ziekte en kwam hij voor een andere strijd te staan. Inmiddels is die tweede strijd gestreden. Met deze lezing kijken we terug naar een bijzonder mens, zijn leven en uiteraard zijn werk. Esthetiek speelt een grote rol, maar vergis u niet in de gepolijstheid  van zijn beelden. De schoonheid is een deur om een wereld binnen te treden met diepmenselijke waarden rond individu en intimiteit, rond liefde en ook lust, rond rouw en verlies rond maatschappij en wereld waarin wij als mens een plek moeten vinden. Ook een wereld die ons keer op keer vraagt stelling te nemen vanuit een persoonlijke verantwoordelijkheid. Erwin Olaf heeft zijn leven lang die verantwoordelijkheid genomen en is met beeld schoon werk de strijd aangegaan om het gevaarlijke zwijgen te doorbreken.

 

 

Aldwin Kroeze is docent kunstgeschiedenis, die met aanstekelijke bevlogenheid colleges geeft aan o.a. de HKU en Codarts. Tevens is hij kunst en cultuur educator en als zodanig werkzaam voor diverse hogescholen, musea, tijdschriften en onderwijsinstellingen in binnen- en buitenland Hij studeerde Algemene cultuurwetenschappen aan de VU van Amsterdam. Hij rondde opleidingen af op de Hogeschool voor Kunften in Kampen, en de Universiteit In Padua. 


14 maart: Carolien Roelants

GESCHIEDENIS  -  EEN NIEUW MIDDEN-OOSTEN?


 

Staat er een nieuw Midden-Oosten voor de deur? Een Midden-Oosten met een ander gezicht? Een groot Midden-Oosten – en dan bedoel ik niet dat er een paar landen uit de buurt aan worden vastgeplakt maar groot als in een groots verleden. Ik parafraseer uitspraken van de Israëlische premier Netanyahu sinds zijn gemeenschappelijke oorlog met president Trump  tegen Iran. Vormt die de afronding van Israëls opruiming onder zijn directe vijanden na de bloedige moordpartij door Hamas van 7 oktober 2023?

Netanyahu’s nieuwe, grote Midden-Oosten is gebouwd op een in zijn woorden “dramatische uitbreiding” van Israëls normalisering met Midden-Oosterse landen. Staat er na de Abraham akkoorden” (2020-2023), gesloten tussen Israël en de Verenigde Arabische Emiraten Bahrein, Marokko en Soedan  zo’n nieuwe Midden-Oosten voor de deur? Aartsvijand Iran is nog lang niet uitgespeeld. En een invloedrijk Arabisch land als  Saoedi-Arabië wil van geen toenadering tot Israël weten zolang de bezette Palestijnen alleen Israëlische bommen en geen rechten krijgen. Veel Arabische landen vinden dat Israël te veel  plaats krijgt.  Ja we moeten het over dat nieuwe Midden-Oosten hebben.

 

Carolien Roelants (1948) volgt voor NRC Handelsblad al veertig jaar de ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Ze schreef verscheidene boeken, waaronder:” Iran achter de schermen” en “Dwars door het Midden-Oosten”.

 

Voor haar column, die tegenwoordig om de week in de NRC verschijnt, kreeg zij in 2018 de Leon Wecke- prijs voor een dwarse bijdrage aan het debat over oorlog en vrede, en werd ze in 2020 door het Humanistisch Vredesberaad uitgeroepen tot “de Journalist voor de Vrede”.